ENDERUN USULÜ İLK TERAVİH

1831 yılının Ramazan ayında, musikişinas padişahlardan Sultan 2. Mahmut’un da bulunduğu, müezzinliğini Türk musikisinin dahi ismi Hamamizade İsmail Dede Efendi’nin yaptığı, saray baş imamı Zeynel Abidin Efendi’nin kıldırdığı teravih, Enderun usulünün ilk örneğiydi.

ENDERUN USULÜ TERAVİHİN ÖZELLİĞİ

Enderun usulü teravihin özelliği, teravih namazının her 4 rekâtının, Türk musikisinin farklı makamlarında kılınması ve bu makamlardaki ilahilerle de süslenmesi.

İmamın takip edeceği makamlardan her 4 rekâtta bir Ramazan’ın ruhuna uygun, namazın huşu ve coşkusunu artırmak için dinlenme anlamına gelen tervihalarda ise eğitimli ve güzel sesli müezzinler topluluğunca ilahilerin okunması âdetine “Cumhur Müezzinliği” ismi veriliyor. Saray dışında en çok Eyüpsultan Camisi’nde kılınıyor olması sebebiyle de bestekârların “Eyyübi” lakabını taşıdığı belirtiliyor.

ENDERUN USULÜ TERAVİH TERTİBİ MAKAM SIRALAMASI

Osmanlı’nın köklü geleneklerinden Enderun teravihte, öncelikle müezzinin getirdiği kamet ile yatsı namazının “Hicaz” veya “Uşşak” makamında kılınacağı belirleniyor. Namaz kılınırken baş müezzinin makamlar arasındaki geçişi salavat çekerek yaptığı Enderun teravihte, imam baş müezzinin makamından 4 rekât kıldırıyor, yine aynı makamdan ilahi okunuyor. Tekrar baş müezzin diğer makamdan salavat getirerek, imamın o makamdan namazı kıldırmasını sağlıyor.

Makamları klasik Türk musikisinin en önemli ismi olan Itri’ye dayanan Enderun usulü teravihte en çok “Hicaz”, “Segâh”, “İsfahan”, “Uşşak” ve “Acemaşiran” makamları kullanılırken, vitir namazı “Segâh” makamında kılınıyor.