Halk arasında “dar kanal hastalığı” olarak bilinen Lomber Dar Kanal (Spinal Stenoz) omuriliğin içinden geçtiği kanalın iç hacminin daralması olarak tanımlanıyor. Bu sorun omurlar arasındaki disklerin yıpranmasından, eklem kıkırdaklarının kireçlenmesine, travmalardan tümöre ya da genetik faktörlere kadar çeşitli nedenlerden kaynaklanabiliyor.

Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri Medikal Direktörü Doç. Dr. Hülya Şirzai, “Belde meydana gelen kanal daralmasının şikayetleri benzer olduğu için bel fıtığı ile karıştırılabilen dar kanal hastalığına bel fıtığı, bel kayması, omurga eğrilikleri, omurgadaki kireçlenme gibi hastalıklar da neden olabilir. Hareketsiz yaşam sürenler, aşırı spor yapanlar, omurga sağlığına dikkat etmeyenler, ağır işlerde çalışanlar, uzun yol şoförleri ya da masa başında çalışanlar belde kanal daralması sorunu yaşayabilirler” diyor.

OMURGANIN VE OMURGA KANALININ GÖREVİ

Doç. Dr. Hülya Şirzai, omurganın bel bölgesinin, omur adı verilen 5 adet kemiğin üst üste dizilmesinden oluşan çok hassas ve çok önemli bir bölge olduğunu söyleyerek, “Spinal kanal yani omurga kanalı, içinden omuriliğin geçtiği kanaldır. Omurgayı oluşturan omurlar arasında, hareket etmeyi sağlayan ve üst seviyelerden gelen yükü emerek düzgün bir şekilde alt seviyelere iletilmesini sağlayan disk denen yastıkçıklar ve omurları birbirine bağlayan eklemler ile çok sağlam ligamentler bulunur. İlerleyen yaşla beraber diskler esnekliğini kaybeder, ligamentler ve eklemler kalınlaşıp kemik yapılar daha kaba hale gelebilir. Tüm bu değişiklikler omurilik kanalının daralmasına ve içinden geçen omurilik ve sinirlerin bası altında kalıp normal görevini yapmasına engel olur. Omurganın ve beraberinde omurga kanalının en önemli görevi, içinde seyreden omuriliği ve omurilikten çıkan sinirleri korumak olduğu için bu görevi aksatacak her türlü problem hayat kalitesini bozabilir” diyor.

BEL FITIĞI İLE KARIŞTIRILIYOR

Dar kanal hastalığı bel fıtığı ve belde oluşan diğer problemlerle karıştırılabiliyor. Bu nedenle hastalığının doğru teşhis ve tedavisi çok önemli görülüyor. Hastalık, omurga kanalının özellikle bel bölgesinde daralarak sinirlere veya omuriliğe baskı yapması sonrası oluşuyor ve en sık olarak belde görülüyor. İkinci sıklıkla boyun bölgesinde nadiren de sırtta rastlanıyor.

Oluşumu yaşa ve yaşam koşullarına bağlı olarak kemik yapının kireçlenmesi, etraf bağ dokularının kalınlaşması ve zaman içerisinde oluşan fıtıklarının kireçlenmesi sonucu meydana geliyor. Bel fıtığı, boyun fıtığı, bel kayması, omurga eğrilikleri gibi hastalıklar darlığı artırıyor.

50 YAŞ SONRASI KADINLARDA DAHA SIK

Dar kanal hastalığı özellikle 50’li yaşlardan sonra, ağırlıklı kadınlar olmak üzere her iki cinste de görülüyor. Bu sorunun özellikle hareketsiz yaşam süren ya da aşırı egzersiz yapanlarda meydana geldiği belirtiliyor. Yavaş gelişen sorunla toplum giderek yaşlandığı için son 20 yıldır daha fazla karşılaşıldığına dikkat çekiliyor. Hastalığın meydana gelmesinde nadiren de olsa doğuştan gelen bir yatkınlık da söz konusu olabiliyor.

BEL BÖLGESİNDEN BACAKLARA YAYILAN AĞRIYA DİKKAT!

Doç Dr. Hülya Şirzai, “Dar kanal hastalarının en önemli şikayeti ağrıdır. Bel bölgesinden bacaklara yayılan ağrı, karıncalanma ve uyuşma ile kramp gibi şikayetlerin yanı sıra his kaybı da olabilir. Hastalık çok ilerlemişse kuvvet kaybı ile yürüme bozukluğu meydana gelebilir. Hastaların en tipik klinik belirtisi; “nörojenik kladikasyon” adı verilen biraz yol yürüdükten sonra uyuşma ve karıncalanma olması, bacaklarda kuvvetsizlik ile beraber adım atamayacak duruma gelinmesi ve bu şikayetlerin oturmak veya öne doğru eğilmekle azalmasıdır. Yürüme mesafeniz kısaldıysa, sık sık dinlenmek istiyorsanız ve eğilerek öne doğru yürüyorsanız doktora başvurmanın tam zamanıdır” diyor. Şirzai, hastalığın en ileri aşamalarında, idrar ve gaita kaçırma, cinsel fonksiyon bozukluğu, bacaklarda kuvvetsizlik, his kaybı ve uyuşma gibi bulguları olan “kauda equina sendromu” adı verilen tabloyla karşılaşılabileceğini ve böyle bir tabloda hastanın acil ameliyat edilmesini gerektiğini söylüyor.

TANI NASIL KONUR?

Kanal daralması tanısı ancak detaylı bir fizik muayene ve iyi alınmış bir hastalık hikayesi sonrasında konabiliyor. Tanıyı kesinleştirmek ve tedaviyi planlamak için hastadan, düz veya öne ve arkaya eğilme grafileri, spinal kanaldaki darlık ve omurilik basısını son derece detaylı gösteren manyetik rezonans görüntüleme (MR) bilgisayarlı tomografi (BT) ve lomber miyelogram gibi tetkikler isteniyor.

FİZİK TEDAVİ Mİ AMELİYAT MI?

Kişiye lomber dar kanal tanısı konduktan sonra ameliyat endikasyonu yoksa öncelikle klasik tedaviler uygulanıyor. ilk aşamanın ilaç tedavisi, günlük yaşam aktiviteleri eğitimi ve hastaya özel planlanan fizik tedavi ve rehabilitasyon olduğu belirtiliyor. Ağrının durumuna göre yapılan fizik tedavi uygulamaları farklılık gösterebiliyor. Bu tedavilere cevap alınamıyorsa spinal enjeksiyonlar veya bloklara geçiliyor. Ameliyatsız tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanamıyor ve ilerleyici his ve kuvvet kaybı ortaya çıkıyorsa cerrahi tedavi seçeneğinin düşünülmesi gerekiyor. Ameliyattan sonra fizik tedavi ve rehabilitasyon programının mutlaka hastaya göre tekrar düzenlenmesi ve bu programa devam edilmesi öneriliyor.