Japonya’daki Osaka Üniversitesi’nde görev yapan araştırmacılara göre yapay zeka, insan beynindeki aktivite üzerinden yüksek çözünürlüklü görüntüleri yeniden oluşturarak zihin okuma için eğitilebilir.

Yu Takagi ve Shinji Nishimoto imzalı bir araştırma makalesi, bilim insanlarının ‘Stabil Difüzyon’ adını verdikleri öğrenme modelini insanların zihnindeki görselleri yapay zekaya aktarmak için nasıl kullanılabileceğini ortaya koydu.

Araştırmanın bir parçası olmayan ancak Alan Turing Enstitüsü’nde yapay zeka üzerinde çalışmalar yapan doktora öğrencisi Joseph Early, Newsweek’e verdiği demeçte araştırmaya ilişkin şu bilgileri verdi:

“Araştırma, ‘fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme’ (fMRI) adı verilen bir cihaz ile ölçümlenebilen beyin aktivite haritasını kullanıyor. Bunun için beynin belirli bölümlerinin ne zaman çalıştığını gösteren kan akışındaki küçük değişiklikleri gözlemliyor. fMRI cihazlarına bağlı insanlara bazı resimler gösteriliyor ve farklı resimlere beynin tepki gösterdiği kısımları tespit edilebiliyor. Bu farklı tepkiler mevcut jeneratif görüntü modellerine benzer bir formatta haritalanıyor ve daha sonra yeni görüntüler oluşturmak için kullanılabiliyor.”

Makaleye göre yapay zekanın eğitilmesi için her katılımcıya fMRI cihazları altındayken 10 bin resim gösterildi. Bu süreci üç kez tekrarlayan bilim insanları, elde ettikleri MRI verilerini bir bilgisayara aktararak her bir katılımcı beyninin resimleri nasıl işlediğini yapay zekanın öğrenmesini sağladı. Elde edilen sonuçlara göre yapay zeka, bir grup insanın beyin faaliyetlerini okumakta diğer insanlara nazaran daha başarılı oldu.

Bir takım farklılıklara rağmen çoğu durumda katılımcılara gösterilen her bir nesne, renk şemaları ve resmi kompozisyonları ile yapay zekanın ortaya koyduğu elde edilen görsel imgeler arasında net benzerlikler bulundu.

Osaka Üniversitesi’nde asistan profesörlük yapan Takagi, araştırmacıların sonuçları şaşkınlıkla karşıladığını dile getirdi:

“Araştırmamızın en ilginç yanı, ‘görsel oluşturan yapay zeka’ adı verilen difüzyon modelinin beyni anlamak üzerine yaratılmamış olmasına rağmen insan beynini çok iyi bir şekilde öngörebildiğini ve beyindeki görsel deneyimleri yeniden oluşturma için kullanılabileceğini tespit etmek oldu.”

Araştırmacılara göre katılımcıların ne gördüğünü, yapay zeka da beyinlerini analiz ederek görebiliyor. Ancak Takagi, bu tekniğin teorik olarak doğrudan bir kişinin hayal gücünden gelen görüntüleri bir araya getirmek için kullanılabileceğini belirtiyor:

“Bir şeyler gördüğümüzde retinanın elde ettiği görsel bilgi, beynin ‘görsel korteks’ adı verilen ve oksipital lobunda bulunan bir kısmında işlenir. Bir resim gördüğümüzde benzer beyin bölgeleri aktive edilir. Tekniğimizi, hayal kurma esnasındaki beyin aktiviteleri üzerinde de kullanabiliriz. Ancak şu anda böylesi bir beyin aktivitesini ne kadar doğru ölçüde çözümleyebileceğimiz henüz netlik kazanmış değil.”